در بعضی مواقع جراح برای حفظ جان بیمار، نوعی تخلیه چشم با نام اگزانتریشن (Exenteration) انجام میدهد که در آن تخلیه کامل چشم و پلکها و مقداری از سطح پوست صورت انجام میگیرد. این عمل در پی موارد حاد از جمله تومورهای بدخیم و پیش رونده، سرطانهای پیشرفته چشمی، قارچ سیاه و در پی جراحات شدید و… اتفاق می افتد. گاهی اوقات ابروها نیز در گیر و برداشته میشوند.
در این زمان بعد از خوب شدن زخمها، پروتزیست از قسمتهای آسیب دیده قالبگیری انجام میدهد و برای بیمار، پروتز اربیتال ساخته میشود که پروتزی کامل دارای چشم و ابروها و مژه و حدقه اوربیت و دیگر موارد حذف شده میباشد.
این نوع قالبگیری مطابق با حالت چشم سالم و رنگ پوست بیمار در نرمالترین حالت ممکن میباشد. پروتز اربیتال فاقد حرکت میباشد و به چند روش بر روی قسمتهای حذف شده قرار میگیرد:
۱. رایجترین روش استفاده از نوعی چسب گریم میباشد که به سادگی از صورت بیمار جدا نمیشود. البته بعضی افراد به این نوع چسبها آلرژی دارند.
۲. دومین روش استفاده از ایمپلنت است که جراح با چندین عمل ایمپلنتها را در استخوان جمجمه فرد جایگذاری کرده و همچنین پروتزیست، مگنتی پشت سطح اوربیت تعبیه میکند که این دو با هم جفت شده و بر روی صورت بیمار قرار میگیرد. البته این روش سخت میباشد و احتمال عفونت بالایی دارد.
۳. در بعضی افراد که شرایط آناتومیکی خاصی دارند، بدون هیچ گونه چسب و یا ایمپلنتی، اربیتال بر روی صورت قرار میگیرد که اصطلاحاً (under cut) گفته میشود.
۴. استفاده از عینک که اربیتال به آن متصل میشود و بر روی صورت قرار میگیرد. این روش به ندرت استفاده میشود.
لازم به ذکر است ساخت پروتز اربیتال به خاطر اینکه قسمتهای زیادی بایستی ساخته شوند، زمان بر میباشد و احتیاج به مهارت کافی و صبر فراوان دارد و در اکثر موارد با حضور بیمار صورت میگیرد و اصولاً دو هفته وقت احتیاج است.